HỒI ỨC VỀ CARAVELLE

Hiếm khách sạn nào có cái tên khơi gợi hình ảnh lãng mạn, dễ mến và dễ hình dung như Caravelle – Cánh buồm. Thanh âm ngọt ngào của từ này gợi nguồn cảm hứng từ chiếc thuyền của người Jamaica, hay như cách người Pháp gọi chúng là «caravelle», những chiếc thuyền buồm hạng nhẹ, chạy nhanh từ thế kỷ 15, rong ruổi trên hải trình khám phá thế giới để tìm kiếm cơ hội giao thương, những chuyến thám hiểm và chân trời mới.

Và có lẽ không phải ngẫu nhiên mà hãng hàng không Air France, công ty nắm cổ phần trong toà khách sạn ban đầu, đặt văn phòng tại đây ngay khi khai trương, đã cho vận hành loại máy bay phản lực mới lạ có cùng tên gọi.

Khách sạn Caravelle đã chính thức mở cửa vào đêm vọng Giáng Sinh năm 1959, chiêu đãi công chúng bằng bữa tiệc canapé trên những chiếc khay bằng bạc lấp lánh, thưởng thức cùng rượu Sâm panh cổ điển trong bầu không khí lễ hội tươi vui và ấm áp. Thực tế, toà nhà đã mở cửa trước đó bảy tháng, khi một tờ báo địa phương đã nồng nhiệt đưa tin về việc khách sạn lát đá hoa cương nhập khẩu từ Ý và đưa kính chống đạn vào sử dụng. Còn có một số bài viết của phóng viên về việc lắp đặt «hệ thống điều hoà không khí và máy phát điện dự phòng hiệu Berliet hiện đại bậc nhất» thời đó.

Khách sạn với thiết kế hiện đại, tác phẩm của hai kiến trúc sư, một người Pháp và một người Việt, và hệ thống cơ sở vật chất tân tiến này sớm trở thành trụ sở của các Toà đại sứ, văn phòng của các hãng thông tấn và doanh nghiệp. Trong những năm 1960, Caravelle là địa điểm của Đại sứ quán Úc, Đại sứ quán New Zealand, văn phòng  thường trú tại Sài Gòn của các hãng tin tức như NBC, ABC và CBS.

Phần lớn thời gian, bao trùm khách sạn Caravelle là không khí yến tiệc tươi vui. Quán bar trên sân thượng là nơi vừa tác nghiệp và giao lưu của giới truyền thông quốc tế. Từ tầng mười, với ly bia lạnh trong tay, vào những ngày cuộc chiến gần khép lại, chỉ cần ngồi ngay tại ghế bar, các nhà báo có thể nhìn thấy tiền tuyến, và một số ít còn khẳng định rằng họ có thể viết về các sự kiện đang diễn ra mà không cần rời chỗ ngồi yêu thích của mình.

Trải qua lịch sử nhiều thay đổi và một số những sự kiện mang có tầm ảnh hưởng lớn, có thể nói rằng ngoài quầy bar sân thượng nổi tiếng, thì Phòng 514 có lẽ là chứng nhân tốt nhất cho những gì đã diễn ra ở Caravelle và xung quanh thành phố thời bấy giờ. Sau ngày Sài Gòn giải phóng 1975, chính phủ tiếp quản, vận hành và đổi tên thành Khách sạn Độc Lập (Independence). Cho đến năm 1998, Caravelle – cái tên khẳng định vị thế khách sạn cao cấp nhất trong thành phố đã mở cửa trở lại, nồng nhiệt chào đón du khách như thuở trước.

Toà nhà ban đầu với 10 tầng nay đã liền kề với tòa tháp mới 24 tầng tạo nên cấu trúc tổng thể mới. Chủ đầu tư, nếu không có tầm nhìn xa, rất dễ ra quyết định phá công trình cũ và xây mới lại hoàn toàn. Với chúng ta, thật không thể nào hình dung những góc ban công uốn lượn nổi bật gần một nửa thế kỷ, là một phần không thể thiếu của quảng trường đẹp nhất thành phố có thể biến mất. Quang cảnh từ tầng thượng vốn được các phóng viên nước ngoài yêu thích giờ đây đã trở thành không gian của Saigon Saigon Bar, với nét đặc trưng nguyên thuỷ vốn có từ năm 1959.

Nếu nhìn sang Nhà Hát Thành Phố và Khách sạn Continental, dọc theo đường Đồng Khởi, bạn vẫn có thể nhìn thấy ngọn tháp đôi của Nhà thờ Đức Bà. Dọc theo con đường này, vốn được gọi là đường Catinat vào năm 1975, một chiếc xe tăng của quân đội Việt Nam đã tiến vào Place Garnier, nay là Công Trường Lam Sơn. Kéo tháp pháo và nhắm vào mặt tiền của khách sạn. Tại sao lúc đó xe tăng không khai hoả, luôn là sự phỏng đoán của nhiều người. Tuy vậy, những ai đang dạo bước trên sân thượng, với đôi mắt biết ơn dành cho góc di sản này của thành phố, phải chăng đang muốn nâng một hoặc hai ly cho bất cứ ai đã ra quyết định chiều tháng Tư lịch sử đó.